Niedawno trafiła do mnie znakomita praca gdańskiego grafika, znanego w środowisku kolekcjonerów gedaników. To weduta, której autorem jest Paul Kreisel, artysta Wolnego Miasta Gdańska.
Wśród artystów dwudziestolecia międzywojennego, doceniany grafik, którego prace dość często pojawiają się na aukcjach w domach aukcyjnych, również w Polsce. Bardzo rzadka praca to, akwaforta zatytułowana „Ulica Piwna i Kościół Mariacki w Gdańsku”. Ten bardzo znany motyw prezentowany na wielu pracach uznanych artystów w wykonaniu Kreisela budzi zachwyt. W zimowy wieczór, w scenerii już zapalanych ulicznych lamp, potęga kościoła góruje nad Gdańskiem.
Budowa kościoła Najświętszej Marii Panny w Gdańsku rozpoczęła się w roku 1343. Prawo patronatu nad nim posiadali Krzyżacy. Od roku 1454 prawo to przeszło na polskich królów. Prace budowlane nadal trwały, dobudowywano boczne nawy, sklepienia, powstawały nowe kaplice. Po roku 1502 budowla uzyskała ostateczny kształt architektoniczny. W tym samym czasie, kończyła się w Gdańsku wyłączność na sztukę katolicką w świątyniach. Gdańsk przyjmował idee reformacji, następowało rozliczanie katolików, które rozsądnie zatrzymał w 1525 roku sam Luter apelując do gdańszczan o zatrzymanie dzieła zniszczenia i umiarkowanie. Wstrzemięźliwa sztuka protestancka kontrastowała z przepychem i bogactwem sztuki katolickiej, która budziła wątpliwości, choć z drugiej strony mogła się podobać. Od tej pory istniała względna tolerancja wobec siebie.
W latach 30. wieku XX przeprowadzono prace konserwatorskie, dzięki czemu wojenne zniszczenia nie były aż tak duże. Wśród wielu artystów malujących potężną budowlę bazyliki są obrazy Stanisława Chlebowskiego, Mariana Mokwy, Stanisława Michałowskiego i wielu innych artystów niemieckiego pochodzenia między innymi: Paula Danowskiego, Karla Purrmanna, Ernsta Kolbe, Ragimunda Reimescha, Fritza Pfuhle czy Bertholda Hellingratha.
Kościół obok Dworu Artusa, Żurawia i Ratusza, najczęściej przyciągał artystów, którzy często dla jego wyjątkowości górowania nad miastem często z całej Europy przyjeżdżali o różnych porach roku aby go malować. Akwaforta Paula Kreisela wydaje się, że należy do bardzo udanych i na pewno można zaliczyć ją do najciekawszych wizerunków pośród znanych artystycznych dzieł budowli.
Paul Kreisel był grafikiem i pochodził z Gdańska. Urodził się w 1891 roku. Był uczeniem jednego z najwybitniejszych gdańskich malarzy Augusta Wilhela Stryowskiego, dyrektora Gdańskiego Muzeum Miejskiego. Uczęszczał na wieczorowe kursy Gdańskiej Szkoły Rzemiosła Artystycznego (Kunstgewerbeshule). Główne studia artystyczne odbył w Akademii Sztuk Pięknych w Królewcu (1912-14 i 1918-20). Studiował u znanych profesorów Arthura Degenera, Richarda Pfeiffera i Heinricha Wolfa. Obok Bertholda Hellingratha należał do najbardziej znanych gdańskich grafików. Po pierwszej wojnie światowej został profesorem rysunku w średnich szkołach gimnazjalnych Gdańska i Sopotu. Pozostawił po sobie dużą spuściznę artystyczną, przeważnie grafiki gdańskie, ale także grafiki Królewca i Szczecina. Tworzył, widoki tych najbardziej znanych miejsc starego Gdańska: Kościół Mariacki, Żuraw, Długie Pobrzeże, Długi Targ, Ratusz, ale także te mniej znane zakątki miasta, rzadko odwiedzane przez turystów. Jego obrazy olejne zachowane w estetyce impresjonistycznej należą do rzadkości, pojawiają się dość sporadycznie na rynku antykwarycznym i uzyskują stosunkowo wysokie ceny. Wśród wielu znanych akwafort Kreisela prezentowana praca „Ulica Piwna i kościół Mariacki” należy do nie dość, że bardzo rzadkich to jeszcze bodaj najciekawszych.
Stanisław Seyfried