„Malarze XIX – wiecznego Gdańska”, to tytuł niezmiernie ciekawej wystawy, prezentującej dokonania nadal mało znanych artystów, tego burzliwego dla Gdańska wieku. Na wystawie zobaczymy obrazy malarzy  urodzonych nad Motławą,  ale również i tych, którzy zauroczeni miastem, zostali już tu do końca swych dni. Prezentowane będą i również dzieła artystów pochodzących z okolicy, bardziej lub mniej związanych z Gdańskiem .

Rzadko mamy okazję oglądać  to  malarstwo,  bowiem z jednej strony  wojna zdecydowanie zmniejszyła stan jego posiadania z drugiej zaś, powiedzmy szczerze zainteresowanie sztuką XIX wieku  jest niestety małe. Jednak od pewnego czasu można zaobserwować dużą aktywność  wśród prywatnych kolekcjonerów, którzy śledzą aukcje największych domów aukcyjnych na świecie. Często ich kolekcje należą do unikatowych i prezentują bardzo wysoki poziom artystyczny. Sam znam parę takich zbiorów w Gdańsku. Przeważnie jednak ich właściciele pragną  pozostać anonimowi.

Wyjątkiem  jest Andrzej Walas, znany przed laty polski szermierz, a następnie zawodnik Lechii Gdańsk i filar reprezentacji Polski rugby. Jego kolekcja gdańskich obrazów jest imponująca. Tak zresztą jak gdańskich mebli, sreber, znaczków czy wyjątkowo bogata kolekcja bibliofilska.  Przed rokiem na wystawie w Muzeum Miasta Sopotu Andrzej Walas przedstawił  kolekcję  blisko 100 obrazów, gdańskiego malarstwa , okresu  1850-1950 . Tym razem postanowił zaprezentować tylko malarstwo  XIX- wieczne.

Zbiór ten jest wynikiem  30 lat fascynacji gdańską sztuką  i zbudowany został  na olbrzymiej wiedzy z zakresu historii sztuki i europejskich rynków antykwarycznych.  W kolekcji Andrzeja Walasa znajdują się prawie wszyscy najważniejsi gdańscy malarze  : Johann Carl Schultz, Friedrich Eduard Meyerheim,  Eduard August Hildebrandt,  Carl Theobald Gregorovius,  Aleksander Wilhelm Meyerheim,  Julies Gottheil, Carl Eduard Detloff, Bernhard Maximilian Sturmhoefel,  Carl Gustaw Rodde, August von Brandis,  Alfred Scherres ,  Carl Gustav Scherres  i  Arthur Bendrat, Berthold Frantz Hellingrath.  W sumie wystawionych zostanie około 35 obrazów, autorstwa 20 malarzy. Z ważniejszych zabraknie jedynie : Wilhelma  Stryowskiego, Louisa  Sy, Otto Brausewettera, Roberta Reinicka, Alberta Juchanowitza, Carla Gregoroviusa. Kolekcja Andrzeja Walasa,  odkrywa  nowe oblicze gdańskich twórców  XIX wieku. 

Wiele dzieł zobaczymy po raz pierwszy. Wydaje się , że pokutujący mit o prowincjonalnym  ośrodku sztuki jest nieprawdziwy.  Kolekcjonerstwo w naszym mieście  ma duże tradycje. Prywatne zbiory tak szacownych mieszczan jak : Jacob Kabrun, Friedrich Basner,  Lesser Giełdziński czy Luise Trauschke, pozwoliły  w  1872 roku otworzyć  muzeum  miejskie.  Gedaniki  Andrzeja Walasa   też zasługują na publiczną prezentację , nierzadko  reprezentują walory dzieł muzealnych,  a on sam  wraz ze swoim zbiorem  wpisuje się w tradycję gdańskiego kolekcjonerstwa. Może wzorem prywatnych ekspozycji , które powstają ostatnio na Starym Mieście znalazłoby się miejsce  również dla malarstwa XIX wieku i czasów  Wolnego Miasta Gdańska. Zbiory Andrzeja Walasa są olbrzymie, często reprezentują najwyższy poziom artystyczny. Dziś rozproszone  w  wielu miejscach,  czekają  na  lepsze czasy. Czasy kiedy znajdzie się ktoś, kto ten wielki gdański  malarski  skarb, będzie chciał pokazać w jednym,  godnym  sztuki naszego miasta miejscu.

Stanisław Seyfried

Wystawa : „Malarze XIX – wiecznego Gdańska” - odbędzie się w Galerii ZPAP w Gdańsku - ul. Piwna 67/68 , wystawa czynna będzie  od 30. 05  do 30. 06. 2014    Autorzy wydarzenia przygotowują bardzo interesujący katalog.
Obrazy pochodzą z kolekcji Andrzeja Walasa