Spośród trzech wielkich, gdańskich malarskich rodzin Gregoroviusów, Hildebrandtów, rodzina Meyerheimów była najliczniejsza, a jej najzdolniejszy przedstawiciel Friedrich Eduard (1808-1879) uznawany jest za pioniera niemieckiego malarstwa rodzajowego.

Głową rodziny był Karl Friedrich (1780-1837) malarz, portrecista gdańszczan, dekorator, szanowany i uznany mistrz cechu „malarzy pokojowych”, wykonujący wiele zleceń miejskich, ale również prace renowacyjne w kościołach, kaplicach czy klasztorach. Rodzina Meyerheimów przybyła do Gdańska ze Szwecji w XVII wieku. Karl Friedrich  miał czterech utalentowanych synów. Najbardziej znanym obok Friedricha Eduarda, był jego drugi syn Wilhelm Alexander (1815-1882) oraz Hermann Robert (1829-1880). Czwarty syn Gustav Adolf (1816-1894), o którym wiadomo najmniej był malarzem architektury i prawdopodobnie konserwatorem. Trzecie pokolenie artystów rodziny Meyerheimów stanowili ich synowi: Friedricha Eduarda - Franz Eduard (1838-1880) i Paul Friedrich (1842-1915), Wilhelma Alexandra - Paul Wilhelm (czynny w Berlinie, data urodzin i śmierci jest nieznana) oraz Gustava Adolfa - Robert Gustav (1847-1920). Wspólną cechą ich twórczości była wierność przyrodzie i mocne przesłanie romantyczne. 

Wilhelm Eduard Meyerheim " Karmienie kaczek", olej

W kolekcji Andrzeja Walasa znajdują się trzy olejne obrazy Wilhelma Alexandra Meyerheima oraz prawie wszystkie karty albumu z gdańskimi  litografiami Friedricha Eduarda. Wilhelm Alexander urodził się w Gdańsku, tak jak jego ojciec i bracia. Naukę malarstwa rozpoczął w rodzinnym domu u swojego ojca, później w gdańskiej szkole, następnie już w berlińskiej Akademii i prawdopodobnie w Düsseldorfie. Wiadomości w dostępnych publikacjach są bardzo skąpe.

Wiadomo, że prawie przez całe  dorosłe życie związany był z Berlinem, gdzie od 1842 roku, dość często wystawiał swoje obrazy. Prace z początkowych lat jego twórczości charakteryzują się świeżością i precyzją. Obraz zatytułowany „Przekazanie meldunku” z 1842 roku stanowi przykład takiego malarstwa. Scena przedstawia beznamiętnie zobrazowane wydarzenie, lecz wywołuje dużą ciekawość i przyciąga mistrzowsko rozwiązaną grą światła i kolorów, dzięki czemu obraz uzyskał pewną rangę malarskiego dzieła.

Wilhelm Eduard Meyerheim "Przekazanie meldunku", 1842 r. , olej

Wilhelm Alexander Meyerheim specjalizował się w przedstawieniach scen rodzajowych, których bohaterami przez wiele pierwszych lat były konie wpisane w scenerię przeważnie stworzoną za pomocą realistycznego warsztatu. W późniejszych latach coraz więcej miejsca poświęcał słodkim scenom rodzajowym, do których jeszcze później dołączył architekturę. Sentymentalne sceny rodzajowe przedstawiające wyidealizowaną wiejską tematykę z gromadą dzieci, dziewcząt i wiejskich chłopaków w trochę onirystycznej, baśniowej scenerii często banalizowały artystyczny trud malarskiego kunsztu. Modelami byli zwykli wieśniacy, ludzie prości, również ich dzieci ze swoimi psami, kotami oraz gromadą kaczek i kur  dookoła. Staranny warsztat i drobiazgowe wykończenia przywodzą na myśl silne wpływy niderlandzkich mistrzów sztuki malarskiej. Malowane sceny prezentowały się interesująco, często przedstawiane były na tle majaczącego gdzieś w oddali nierozpoznawalnego tajemniczego miasta. Takie tło ma również obraz pochodzący z 1881 roku, a zatytułowany „Odpoczynek pocztyliona”. Temat posłańców pocztowych w twórczości artysty przewijał się kilkakrotnie, również w obrazie namalowanym wcześniej, w 1870 roku „Podróżujący zimą”, przedstawiający w ekspresyjnej scenie woźnicę wozu pocztowego ciągniętego w zimowej nawałnicy przez trzy konie.

 Wilhelm Eduard Meyerheim " Odpoczynek pocztyliona", 1881 r., olej

W wielu pracach, szczególnie w latach dojrzałego rozwoju jego twórczości da się zauważyć pozostałości romantycznych nasyceń aranżacyjnych, między innymi w widokach średniowiecznych miasteczek niemieckich, przedstawiających ich dawną świetność. Teorie tradycji klasycznej zaczerpnięte prawdopodobnie ze szkoły düsseldorfskiej  i neoklasycyzm Akademii Berlińskiej przewijają się przez prace, szczególnie te, które malowane były pod wieczór, kiedy ważne było operowanie światłem. Rysujące się na tle nieba wieże kościołów, zamków, pałaców i budowli miejskich, ujęte w szarych kolorach, tonach zieleni i brązach oraz często wieczorowego różu zachodzącego słońca, artysta kierował ku modnej wówczas biedermeierowskiej estetyce, sielskiego nastroju. 

Wilhelm Alexander, obok Friedericha Eduarda  należał do najbardziej znaczących przedstawicieli gdańskiego rodu Meyerheimów, którego sława znana jest w całej Europie i na świecie. Na zakończenie przypomnę, że Paul Friedrich syn Friedricha Eduarda, po śmierci swego wielkiego ojca, pod koniec XIX wieku przekazał zbiór 85 jego prac do Muzeum Miejskiego w Gdańsku. O czym jeszcze mam nadzieję już wkrótce napisać.

Obrazy pochodzą z prywatnego zbioru gdańszczanina Andrzeja Walasa

Stanisław Seyfried