Z Tomaszem Sętowskim rozmawia Stanisław Seyfried

Świat fantazji, wyobraźni, swobody filozofii i baśni o zaginionej Atlantydzie Sętowski konstruuje według własnych przemyśleń. Tworzy scenariusze, których wartość malarską oparł na wiedzy wielkich  mistrzów dawnej sztuki. To rozstrzygnięcie tajników umiejętności plastycznych. Posiadł je, ale nie zawłaszczył dla siebie, one stały się jedynie, czy może raczej stanowią pewnego rodzaju inspirację w poszukiwaniu swojego stylu. Te poszukiwania doprowadziły go do tworzenia własnego teatru, kreowania własnych wyobrażeń malarskich. Ogląda się je jak przedstawienie, spektakl sztuki wizualnej, otwierający na szeroki wachlarz przeżyć, odblokowujący umysł na nieoczekiwane wizje. Korzysta z klasyki, w większości tworzy jednak błyskotliwe krajobrazy fantastycznych zwierząt, zaginionych miast, kobiet ryb, oceanów myśli czy snów o podwodnych krainach. Ten teatr zdarzeń trwa już prawie 30 lat  w różnych okolicznościach, wzlotów i upadków. Tomek Sętowski znajduje się w najlepszym okresie kariery, jest w formie, w Sopocie rozpoczyna kolejny etap twórczości. W odmiennym morskim klimacie, sprzyjających warunkach maluje z werwą i dużą przyjemnością. Wypracowane płótna powstają jeden po drugim, powstał już cały cykl obrazów mogących stanowić dobrze skrojoną wystawę.

- Sopot stał się miejscem do którego wracasz po raz drugi. 
Tomasz Sętowski: Do Sopotu po raz pierwszy przyjechałem w roku 1987. To był rok dyplomowy na  studiach i tu nastąpiło moje pierwsze zetknięcie z szerszym kręgiem odbiorców. Właściwie przyjechałem  wtedy na Jarmark Dominikański do Gdańska. Zbyt późno zacząłem załatwiać formalności i w końcu wylądowałem na Monte Cassino. To było bardzo ciekawe i niesamowite przeżycie. Pierwsze trzy dni były przełomowe, sprzedałem wówczas wszystkie prace, które w ciągu roku namalowałem w Częstochowie. Zdecydowałem, że zostaję na dłużej i mój pobyt przedłużył się do pół roku, a miałem tu być dwa tygodnie. Malowałem już obrazy z nurtu fantastycznego, oczywiście one zupełnie różniły się od tego co w tej chwili maluję, ale wiadomo, że na przestrzeni tych lat moja twórczość ewoluuje. To były pierwsze próby i małe formy.

- Skąd wzięła się fantastyka?
Tomasz Sętowski: Interesowało mnie sztuka z pogranicza symbolizmu i surrealizmu: Bosch, Dali, Magritte czy  Arcimboldo.  

- Fantastyka, czy na początku surrealizm wymagał dużej wiedzy i sprawności malarskiej.
Tomasz Sętowski: Z wiedzą nie było problemu, interesowałem się bardzo historią sztuki, szczególnie włoskim renesansem, właśnie to malarstwo odegrało znaczącą rolę w przyszłym wyborze mojej drogi, a samo malowanie pojawiło się dość spontanicznie. Zaczynałem oczywiście od rysunku i pewnej zabawy, ale na studiach rysowanie przybrało już poważny wymiar.

- Potrzebna była jeszcze olbrzymia wiedza, ta z zakresu technik malarskich.
Tomasz Sętowski: To wszystko przychodziło  z czasem, od prostych kompozycji po właściwe zastosowanie na przykład laserunku. Lata upływały, a ja doskonaliłem warsztat, ale szkoła była ważna. Moim autorytetem malarskim był Marian Michalik  malarz martwych natur, nawiązujący w swojej sztuce do holenderskich mistrzów XVII wieku. On mnie wprowadzał jeszcze na studiach w tajniki malarstwa magicznego realizmu, ale głównie doskonaliłem się sam w domu. Rozwijałem się mozolnie, sukcesywnie i stanowczo.

- Dzisiaj po tylu latach jesteś ponownie w Sopocie.
Tomasz Sętowski: Historia zatoczyła pewien krąg i powróciłem do Sopotu, ale jakże bogatszy o doświadczenia życiowe i artystyczne. W 2001 roku wystawiałem tu, jeszcze w starym BWA, ale nie przypuszczałem, że wrócę z zamiarem zamieszkania. Moje prace, które powstają już od roku podpisuję dodając rok i miejsce powstania – Sopot. W tym czasie namalowałem około 20 obrazów. Ostatnio przychodzi taki moment, że trudno jest rozstawać się z obrazami, które tu powstały, mam nadzieję niektóre uchronić, ale oczywiście to nie będzie do końca możliwe. Takim dziełem jest „Planeta czasu”, bardzo nowatorskie płótno pod względem konstrukcji kompozycyjnej, stworzyłem je w konwencji steampunkowej, tu nie ma elementów zbędnych, nie jest przegadany. Wiem, że nie mam już nic do dodania. Po prostu, to dobry obraz.

- Długo musiałeś dochodzić do tego momentu aby wiedzieć, że praca nad jakąś historią  jest już skończona?
Tomasz Sętowski: To jest rzeczywiście trudny moment, ale tego nauczył mnie właśnie Marian Michalik przy okazji komponowania przestrzeni martwych natur, szczególnie tych składających się z niewielu elementów, relacja kompozycyjna między tymi elementami musi być mocno przemyślana, trafiona i wyważona. Natomiast tam gdzie jest dużo składowych, to zagęszczenie powoduje większe możliwość zamknięcia obrazu. To zrozumiałe po latach.

- Jednym z ważniejszych wręcz przełomowych etapów twojej kariery artystycznej były wystawy w Stanach Zjednoczonych i krajach arabskich.
Tomasz Sętowski: Rzeczywiście zdobywałem jakieś tam uznanie w miejscach gdzie się pokazywałem, ale żeby być znanym na przykład w Nowym Jorku musiałbym na dłuższy czas tam zamieszkać i dopilnować wszystkiego. Wystawy robiłem w miejscach konkretnych propozycji i miejscach mnie interesujących. Dubaj zdarzył się zupełnie przypadkowo. Jeden z moich kolekcjonerów pokazał tam swój zbiór moich obrazów, byłem na tym pokazie i okazało się, że wystawa odbiła się szerokim echem w mediach. Miałem szczęście, bo ani w Dubaju ani w Nowy Jorku nie byłem znany, ale moja sztuka zrobiła swoje. Następne wystawy były już w lepszych miejscach z wielką oprawą, katalogami i dużym zainteresowaniem nie tylko mediów. W Zjednoczonych Emiratach Arabskich miałem pięć wystaw. Ostatnią w Abu Dhabi, przy wyścigach Formuły1, wystawa była wydarzeniem towarzyszącym, mnóstwo osób zobaczyło moja sztukę, poznałem też wielu wybitnych kierowców Formuły1 i znakomitych postaci nie tylko światowego sportu. Dwa ekskluzywne hotele „Żagiel” i „Fala” należące do jednego właściciela zakupiły moje dwie prace, które wiszą w prestiżowych miejscach. Jeden z tych obrazów malowałem na żywo z udziałem publiczności. Dzisiaj cieszę się z mieszkania w Sopocie, gdzie znalazłem spokój, zmieniłem trochę środowisko, wyhamowałem z rozrywką, mam dużo czasu na pracę, zależało mi na tym. Korzystnie wpływa to na nowe pomysły. Mój mechanizm wyobraźni funkcjonuje bez zastrzeżeń. Namalowałem około dwóch  tysięcy obrazów więc ta biblioteka pomysłów jest dalej wykorzystywana. Sopot dał mi też nową siłę. To normalne w pracy twórczej, że po dobrych latach musi pojawić się kryzys i zmęczenie. Teraz zacząłem znowu dużo pracować, ale też zauważyłem że dojrzałem do pewnych rzeczy.

- Masz jeszcze  takie miejsca w Europie dokąd uciekasz i gdzie malujesz tylko na papierze.
Tomasz Sętowski: To Andaluzja w Hiszpanii. Dwa razy w roku jeżdżę tam i robię tylko gwasze oraz akwarele, odpoczywam od malarstwa olejnego.

- Czy twoje sopockie malarstwo było już gdzieś pokazywane?
Tomasz Sętowski: Nie, ale myślę o zorganizowaniu wystawy tych prac, czekam na jakąś interesującą propozycję w stosownym miejscu. Po względem ilości obrazów jestem już przygotowany. Skoro tu zapuszczam korzenie i tu tworzę, to chciałbym trójmiejskiej publiczności zaprezentować się po 15 latach ponownie.

fot. Stanisław Seyfried