Duże poruszenie i zainteresowanie  wzbudziła niedawno otwarta w Muzeum Sopotu,  wystawa gdańskiego malarstwa.  Po naszych dwóch relacjach, redakcja „Gazety Gdańskiej” dostała  wiele maili , dowodzących  o wielkim zainteresowaniu mieszkańców naszego miasta, historią sztuki gdańskiej. Okazało się, że wiele osób, nawet interesujących się malarstwem przeżyło duże zaskoczenie. Kolekcja Andrzeja Walasa wzbogacona paroma innymi obrazami  odkryła  nowe oblicze gdańskich twórców  drugiej połowy XIX i pierwszej polowy XX wieku.  Po raz pierwszy zobaczyliśmy dzieła malarzy  bardzo mało znanych, a tworzących w Gdańsku. Wydaje się , że pokutujący mit o prowincjonalnym  ośrodku sztuki jest nieprawdziwy.  Redakcja postanowiła zatem na łamach naszego portalu i gazety prezentować dalej,  wyjątkowe obiekty gdańskiej sztuki.  Kolekcjonerstwo w naszym mieście  ma duże tradycje. Prywatne zbiory tak szacownych mieszczan jak : Jacob Kabrun, Friedrich Basner,  Lesser Giełdziński czy Luise Trauschke, pozwoliły  w  1872 roku otworzyć  muzeum.  Gedaniki  Andrzeja Walasa   też zasługują na publiczną prezentację , nierzadko  reprezentują walory dzieł muzealnych,  a on sam  wraz ze swoim zbiorem  wpisuje się w tradycję gdańskiego kolekcjonerstwa. Może wzorem prywatnych ekspozycji , które powstają ostatnio na Starym Mieście znalazłoby się miejsce  również dla malarstwa XIX wieku i czasów  Wolnego Miasta Gdańska.

Pierwszym obiektem otwierającym nasz nowy cykl jest niedawno nabyty przez gdańskiego kolekcjonera obraz. W jednym z niemieckich domów aukcyjnych udało się kupić dzieło mało znanego malarza gdańskiego Carla Eduarda Detloffa (1804 – 1857) zatytułowane „Łódź wiosłowa z zamku Kronborg”( 54 x 71 cm). Dane  w literaturze fachowej na temat  Detloffa są bardzo skąpe, wiadomo , że przez jakiś czas mieszkał i tworzył w Gdańsku ale malował również  w Danii i Szkocji. Wiadomo również o jego wystawie w Kilonii i  że przed wojną , Muzeum Miejskie posiadało kilka jego prac ( akwarele , rysunki oraz obraz zatytułowany „ Leuchtturm von Danzig” ). 

W tej chwili Centralne Muzeum Morskie posiada jeden obraz olejny zatytułowany  „ Bryg w sztormie”. „Łódź wiosłowa z zamku Kronborg”, to obraz namalowany w 1855 roku i przedstawia  północne wybrzeże  Zelandii u stóp zamku Kronborg, w którym jak wiemy rozgrywała się akcja szekspirowskiego Hamleta. Trudno  jednak porównywać obraz  Detloffa do  pejzaży jego rówieśnika , mowa o innym wielkim malarzu romantycznym , sławnym Casparze Davidzie Friedrichu . Pewne podobieństwa można jednak zauważyć.  Tym wspólnym mianownikiem dla obu artystów jest  nostalgiczny nastrój. Scena oddaje doniosłość majestatu natury. Zbliżająca się nawałnica burzowa sprawia trwogę wśród krzątających się przy łodzi rybaków , którzy dopiero co powrócili z połowu . Ten nastrój charakterystyczny dla Friedricha, poety pędzla, również za pomocą podobnych środków buduje Detloff, lecz on  idzie dalej w nieco innym kierunku, swoją postawę malarską osadza na walorze konkretnego motywu. Nad brzegiem morza, położony na klifie, dominuje dostojnie wielki zamek, który potęguje wrażenie bezbronności wobec potęgi żywiołu.  Wielką siłę  oddziaływania na widza, twórca uzyskuje dzięki swojemu dużemu talentowi artystycznemu. Obraz pochodzi z połowy XIX wieku, a wiec z czasów, kiedy Gdański Teatr Szekspirowski  praktycznie już nie istniał, bowiem budynek Szkoły  Fechtunku, w którym odbywały się przedstawienia został zlikwidowany.  Może autorowi chodziło o zwrócenie uwagi gdańszczan na  sprawy sztuki w mieście i szybszą budowę Teatru Miejskiego. Tajemnica tego obrazu  może  miała nieść pewne przesłanie dla obywateli miasta. Musiało minąć  blisko 160 latach, przypuszczalna hipotetyczna idea zawarta w dziele Carla Eduarda Detloffa, gdańskiego malarza wreszcie może się spełni. Nowy wspaniały Teatr Szekspirowski  już  niebawem,   ponownie zagości w Gdańsku i to w swoim własnym budynku.

10. 03 .2013 r.
Stanisław Seyfried