To już 10 lat. Cóż te lata stanowią wobec blisko 130 trwania naszej gazety. Historia prezentacji kultury polskiej na łamach Gazety Gdańskiej sięga XIX wieku. Niewiele gazet w Polsce może pochwalić się taką tradycją, tym bardziej, że tu na Pomorzu polscy dziennikarze musieli walczyć z niemieckim przeciwnikiem, który był silny i posiadał na terenie Gdańska wiele dobrze wyposażonych redakcji.

Ostatnio przyciągnęła moją uwagę wystawa malarska Elżbiety Makuły Hajdun i to nie dlatego, że odbyła się w tych trudnych pandemicznych czasach, ale już od lat jej sztuka mnie przyciąga.

Na plakacie wystawy „Bliscy Nieznajomi – Sopot 70” wybrzeżowy fotografik Erazm Wojciech Felcyn, na razie ON LINE, zaprasza do odwiedzenia swojej kolekcji w Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie.

Nawrót epidemii koronawirusa pokrzyżował plany prezentacji wystawy malarstwa sopockich malarzy organizowany przez Towarzystwo Przyjaciół Sopotu w Dworku Sierakowskich. Otwarcie już przygotowanej ekspozycji musiało zostać przełożone na dalszy termin. „Ci którzy odeszli są wśród nas” to cykl malarstwa artystów, którzy już odeszli, zmarli w ostatnich kilku miesiącach.

Kiejstut Bereźnicki należy do najwybitniejszych polskich artystów malarzy. Mieszka w Sopocie, ale urodził się w Poznaniu (21.12.1935). W 1984 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1994 profesora zwyczajnego. Kończył PWSSP w Gdańsku, dla polskiej sztuki w czasach najtrudniejszych, kiedy obowiązywała stylistyka socrealizmu. Ulubione, martwe natury umiejscawiane w dzisiejszej sztuce współczesnej nadają jego malarstwu nowy, świeży wymiar. Przed kilku laty w czasie długiej rozmowy z profesorem zanotowałem wypowiedź na temat początków sopockiego malarstwa kiedy jeszcze uczelnia znajdowała się w kurorcie. Oto jej bardzo ciekawe fragmenty.

Mocno ograniczony rozwój polskiej kultury w Wolnym Mieście Gdańsku w dziedzinie plastyki mimo wszystko miał kilka ważnych i dobrych momentów. Jednak dominację malarstwa niemieckiego dało się odczuć. Senat WMG faworyzował niemieckie wydarzenia kulturalne miasta, a wystawy z udziałem polskich malarzy były spychane na margines. Najbardziej spektakularna wystawa polskiego malarstwa odbyła się w 1930 roku a jej organizatorem było „Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych”.

W ubiegłym tygodniu pisałem o pierwszych polskich wystawach w Wolnym Mieście Gdańsku. Polskie rozpoczęcie działalności wystawienniczej nie było takie proste bowiem malarzy wyraźnie wskazujących na pochodzenie i sympatie do Polski w zdominowanym przez Niemców mieście było zaledwie kilku: Marian Mokwa, Stanisław Chlebowski, Marian Bohusz–Szyszko, Stanisław Brzęczkowski, Albert Lipczynski. Skupiono się zatem na sprowadzaniu wystaw z Krakowa, Poznania i Łodzi, a w tylko trzech czy czterech powstałych salonach sztuki i polskich księgarniach sprzedawano obrazy polskich artystów.

W wieku 87 lat nagle zmarł znakomity elbląski malarz Janusz Hankowski.

Presja polityczna ze strony Niemiec w kształtowaniu gdańskiej sztuki malarskiej na obszarze Wolnego Miasta Gdańsk wraz ze zbliżającą się wojną przybierała na sile. Narodowosocjalistyczny duch, oraz obecność podczas wernisaży partyjnych dostojników wyraźnie wskazywał na niemiecki charakter prezentowanych wystaw. W przeważającej ilości, ludność miasta posługiwała się językiem niemieckim. Tak więc o ile możemy mówić o 5-6 malarzach narodowości polskiej to ich niemieckich odpowiedników mogło być około 60.

Najnowszym nabytkiem kolekcji malarstwa Andrzeja Walasa jest dzieło Paula Friedricha Meyerheima zatytułowane „W zagrodzie”. Olbrzymich rozmiarów obraz (133 x 233) prezentowany był na Międzynarodowej Wystawie Sztuki – Berlin 1896. Dzieło wraz ze zdjęciem znajduje się w katalogu wystawy pod numerem 1504.

Zbliża się XVI edycja wystawy „Ocalić od zapomnienia” organizowanej przez Związek Polskich Artystów Plastyków i Akademię Sztuk Pięknych w Gdańsku. W tym roku wyróżniono Bogdana Cierpisza.

Kiedy w 2012 roku przygotowywałem się do spotkania z Krystyną Górską, artystką z Sopotu, nie przypuszczałem, że do rozmowy już nie dojdzie. Krystyna Górska, autorka wspaniałych, dojrzałych grafik nagle odeszła w wieku 91 lat, zostawiając niedokończone dzieła swojej cudownej sztuki graficznej, które zajmowały ją do ostatnich dni jej życia.

Dziewiętnasta edycja nagrody malarskiej im. Kazimierza Ostrowskiego za rok 2019 przypadła profesorowi Stanisławowi Bajowi, artyście z Podlasia. Gdańska nagroda obok warszawskiej nagrody im. Jana Cybisa i krakowskiej nagrody im. Witolda Wojtkiewicza stanowi najważniejsze wyróżnienie dla polskiego malarza.

Termin „szkoła sopocka” po raz kolejny odżywa. Wydaje się, że każde z nowych pokoleń będzie powracać do sprawy i pewnie każde będzie miało swoją interpretację.

W pierwszych dniach września postanowiłem odpocząć. Wybrałem Rewę, miejsce do którego w przeszłości rzadko, bo rzadko, ale przyjeżdżałem.

Pisząc o graficznych tekach poświęconych Gdańskowi nie sposób nie rozpocząć od dzieła Johanna Carla Schultza „Danzig und Seine Bauwerke” („Gdańsk i jego budowle” - 54 akwaforty, które ukazały się w trzech tekach przygotowanych między 1855 a 1867 rokiem, później wielokrotnie wznawiane).

Nieco później niż zwykle ze względu na panującą pandemię koronawirusa Okręg Gdański ZPAP ogłosił wyniki przyznania prestiżowej nagrody malarskiej im. Kazimierza Ostrowskiego za rok 2019. Kapituła, pod przewodnictwem prof. Teresy Grzybkowskiej tym razem przyznała nagrodę artyście z Podlasia Stanisławowi Bajowi.

Sierpniowe dni wakacji stały się w tym roku wyjątkowo atrakcyjne bowiem w murach gdańskiej świątyni obejrzeć można niezmiernie atrakcyjną wystawę „Gdańsk i okolice w malarstwie” z kolekcji Andrzeja Walasa.

Pisząc o wysublimowanym kolorze, wyczuciu światła, eleganckich barwach, wyrafinowanym smaku, dyskrecji w oddawaniu klimatu ciężkich budowli Gdańska mam na myśli wyjątkowo uzdolnionego artystę Rainholda Bahla (1869-1944).

Historia mostu w Tczewie, ciekawa i intrygująca za sprawą jego formy i zachowania dla przyszłych pokoleń jako świadectwa techniki konstruktorskiej XIX wieku nadal rozpala umysły Polaków.

Berthold Hellingrath (1877-1954) portretował Gdańsk z indywidualną nutą swojego artystycznego widzenia, pozostawił po sobie nie tylko rzeczywisty obraz miasta początku XX wieku, ale także nastrój i jego czar.

Nie da się ukryć, że nadwiślańskie pejzaże Mirka Bruckiego mieszczą się w klimacie pejzaży Reinholda Bahla malowanych przed stu laty. Malarstwo gdańszczanina do dziś frapuje swą magią. Podobnie jest z atmosferą obrazów Mirka, bowiem niesie ona ze sobą to „coś” co wyraźnie, poszerza i nadaje istotę ducha polskiej rzeki.

Jarek Nowicki należy do niewielkiej polskiej społeczności Karaimów. Czy jest amatorem czy profesjonalistą? Malarzem gestu czy abstrakcji? Człowiekiem biznesu czy artystą?

Spośród bardzo wielu tek graficznych stworzonych w Gdańsku przez artystów polskich i niemieckich przynajmniej trzy wyróżniają się swą urodą i poziomem artystycznym. Niewątpliwie jest to teka 20 autolitografii stworzona w 1909 rok przez Leona Wyczółkowskiego, seria trzech tek Johanna Carla Schultza z połowy XIX wieku oraz przepiękna teka litografii stworzona przez Jana Kantego Gumowskiego (1883, Krościenko nad Dunajcem – 1946, Kraków).

Na malowane przez siebie płótna przenosił przede wszystkim trudną pracę kaszubskich rybaków, mniej wypoczywających w prażącym słońcu letników. Nadmorskie pejzaże, łodzie rybackie, kaszubskie Pomeranki i sieci szarpane nadmorskim wiatrem wśród białych bałwanów tracących swój impet na brzegu - tworzył klimat, składając hołd polskiemu morzu. W swej twórczości może nie zbliżył się do znakomitych marynistycznych pejzaży Leona Wyczółkowskiego, ale na pewno zasługuje na pamięć. Antoni Kierpal (1898 Łódź - 1960 Łódź) był malarzem, który nie zrobił oszałamiającej kariery.

"W poszukiwaniu gdańskiej tożsamości malarskiej" to tytuł najnowszej wystawy wyselekcjonowanej z olbrzymiego zbioru sztuki malarskiej gdańskiego kolekcjonera Andrzeja Walasa.

To losy Roswity Stern sopockiej malarki, działaczki Fundacji „Kocham Sopot”, dziś na emeryturze, aktywnej i zaangażowanej w sprawy Sopotu, skłoniły mnie do napisania kilku słów o sopockim Domu Polskim, ostoi polskości w Sopocie, leżącym przed wojną w granicach Wolnego Miasta Gdańska

Marian Stec należy obok Krystyny Jacobson do najstarszych przedstawicieli sopockiego koloryzmu, jest malarzem z tradycjami wywodzącymi się od paryskich kapistów.

Europejska grafika szczególnie dogodne warunki rozwoju znalazła we Francji. W XVII wieku nastąpił gwałtowny rozwój akwaforty, szczególnie grafiki reprodukcyjnej. Do Paryża przybywali mistrzowie z całej Europy, prym wiedli artyści z Niderladów, Flandrii i Niemiec. Zaczęły powstawać kolekcje rycin, nadając kierunek rozwoju tej sztuki. Umiejętność posługiwania się rylcem była na równi cenna jak malowanie, tworzenie poezji czy komponowanie muzyki, również artyści związani z Gdańskiem uczestniczyli w wieloletniej nauce w Paryżu.

W wielopokoleniowej rodzinie Meyerheimów, gdańskich malarzy, spośród dziewięciu artystów, synów i wnuków Carla Friedricha, sześcioro z nich przyszło na świat w Gdańsku. Głowa rodu Carl Friedrich Meyerheim (1780, Gdańsk - 1841, Gdańsk) dał początek kariery artystycznej wybitnie uzdolnionym swoim czterem synom i przynajmniej czterem wnukom.